Hızlı prototipleme makineleri artık evlerimize kadar girdi. Özellikle Covid-19 salgınında vatandaşlarımızın sağlık çalışanlarına siperlik üretmek için evlerinden seferber olması, hızlı prototipleme teknolojisinin ne kadar yaygınlaştığının bir göstergesi. Tabi 3D teknoloji yaygınlaştıkça her geçen yıl daha düşük maliyetli model yapmak mümkün oluyor. Kendi deneyimlerimize bakacak olursak 2005 yılında yumruk büyüklüğünde bir mouse modeli 3D servis bürosunda 150€’ya üretilirken, günümüzde bu rakam aynı 3d model için 20€’ya kadar indi.
Ülkemizde yükselen Ar-Ge çalışmaları paralel olarak 3D Prototipleme hizmeti veren firma sayısı da arttı. Firmalar arası oluşan bu rekabet ucuz prototip üretimini daha ulaşılabilir kılıyor. 3D prototipleme metotları kendi içinde farklı avantaj ve dezavantaj bulundurduğundan dolayı tek bir metotla çalışan bir 3D printer tüm Ar-Ge ihtiyaçlarını (dayanım, boyut, hız, malzeme, hassasiyet, çözünürlük vs.) doğal olarak karşılayamıyor. Bu sebeple 3D prototipleme hizmeti veren firmalar, atölyelerindeki prototipleme metotlarını sürekli çeşitlendirme durumundalar. Kendi yazıcı yatırımını yapmış ana sanayi şirketleri, yukarıda bahsedilen Ar-Ge ihtiyaçları zamanla çeşitlendiği için, kendi makineleri olmasına rağmen dışarıdan profesyonel 3D baskı hizmeti almaya devam ediyorlar. Bu firmalara sunduğumuz hızlı prototipleme servisimizdeki işlere baktığımızda müşterilerin temel beklentilerinin öncelik sırasına göre; maliyet, kalite ve hız olduğunu görmekteyiz.
3D Baskı hizmeti almak isteyen müşterin aklındaki soru ise hep aynı.
Önceliğim “Kalite mi?” yoksa “Fiyat mı?”
Müşteriler 3D prototip teklifleri arasında haklı sebeplerle bazen en düşük fiyatlı olanı tercih ediyorlar. Ucuz prototip ekonomik prototip nlamına gelmiyor tabi. Açık konuşmak gerekirse teklifler arasındaki fiyat uçurumları bizi bile şaşırtmakta. Prototipleme sürecindeki hemen hemen tüm bileşenler ithal olmasına rağmen nasıl bu kadar fark olabiliyor? İhtiyacımız karşılayan en uygun prototipleme teklifi hangisi? 3D baskı tekniğinde nasıl bir süreç izleniyor? Kaliteli hizmeti hesaplı fiyata alabilmeniz için bilmeniz gereken bazı temel kriterler var ve bunları sizler için derlemek istedik.
Prototipleme aşamalarında fiyat belirlenirken dikkat edilmesi gerekenler;
- Parça büyüklüğü,
- Hammadde tipi,
- Katman kalınlığı,
- Doluluk oranı,
- Ölçü hassasiyeti,
- Eklemeli imalat tecrübesi
1- Parça büyüklüğü
Ne kadar büyük parça o kadar çok hammadde sarfiyatı demektir. Parça büyüklüğü 3d hammadde sarfiyatı yanında makine süresini de doğrudan etkiler. Büyük parçaların üretim konumlandırması yapılırken bazen z ekseninde uzunlamasına bırakılıyor. Z ekseninde çalışma hızı XY eksenlerine göre daha yavaş olması sonucu toplam ücreti etkilemesi örnek olarak verilebilir. Bu gibi farklılıklar operatörün konumlandırma tecrübesiyle doğrudan ilişkilidir. Bazen de üretim alanı dışına taşan 1 metre prototip (ve üzeri) parçalar olabilir. Bu gibi büyük ölçekli prototiplerde parçalı üretim (özel geçme ve kaynatma) yapmamız gerekmekte. Bu durumlarda da son kullanıcı yararına olacak seçilmiş bölgelerden özel bir teknikle 3d model kesilerek (split), fonksiyonel dayanımı düşürmeden hızlı üretimler mümkün oluyor.
2- 3D Hammadde tipi
ABS, prototip imalatında en çok kullanılan malzemelerden biri. Servis bürolarından aldığınız prototipleme teklifinde ABS hammadde yazması, (buraya dikkat!) diğer tekliflerde belirtilen ABS malzeme ile aynı olmayabilir. Örnek vermemiz gerekirse 1kg ABS hammaddeyi 10€’ya aldığınız gibi 250€’ya da alabiliyorsunuz. Ve ikisi de ABS termoplastik polimer. Prototipleme teklifi aldığınız firmadan hammadde sertifikalarını ve cilde temas uygunluğunu gösteren belgeleri muhakkak isteyiniz. Servis bürosunun tecrübesi doğrultusunda başka nitelikli hammaddeler de (PPSF, ULTEM, PC vb.) önerilmiş olabilir. Teklifleri yorumlarken, malzemeleri ayırabilecek kadar temel bilgiye sahip olmanız gerekiyor.
3- Katman Kalınlığı
3D Servis bürosunun seçtiği makinelerin katman kalınlığına göre 3d baskı yüzey kalitesi de değişmektedir. Yüksek katman kalınlığı hızlı ve kaba parçalar çıkartırken, düşük katman kalınlığı yavaşa ama daha net sonuçlar vermektedir. Aşağıdaki fotoğrafta aynı 3d modelin farklı katman kalınlıklarında oluşturduğu yüzeyleri görmektesiniz. Bu üç seçenek farklı makine süreleri çıkardığından en kalın katmanlı olan en ucuz prototip teklifi olacaktır. Tecrübelerimize göre üç kata kadar fiyat değişmesi olabilmekte. Ne yazık ki bazı firmalar model gereksinimlerini ayırt etmeksizin, hassaslığa bakmadan mali kaygılarla en kaba üretim parametrelerine göre fiyat teklifi hazırlamaktalar. Eğer ölçüsel ve konum olarak bir beklentiniz yok ise en kaba üretim de doğru seçim olabilir tabi. İstenirse kaba yüzeyler ek ardıl işlemler ile düzeltilebiliyor.
4- Doluluk Oranı
20 x 20 x 20mm ölçülerinde bir küp düşünelim. Bu katı geometri %100 dolu basılabileceği gibi istenirse iç yapılar bal peteği şeklinde boşluklu bir şekilde, %10 ağırlıkta da örülebilir. (Sadece FDM) Aşağıdaki fotoğrafta üç farklı doluluk oranını gösteren bir kıyaslama görmektesiniz. Doluluk oranı arttıkça doğal olarak 3D basımda kullanılan filament malzeme de artar. Bu durum fiyata direk etki etmektedir. Sizin için içinin boş olması önemli ise bu duruma dikkat etmelisiniz.
5- Ölçü Hassasiyeti
Prototip üretiminde kullanılan makinelerin kalitesi üstteki diğer kriterler kadar önemli. Hızlı prototipleme sistemi üzerinde bulunan bileşenlerin endüstriyel olması ve tüm bu bileşenlerin uyum içinde çalışabiliyor olması aldığınız hizmetin fiyatını etkiler. Böyle olunca piyasada gerçekten hassas üretim yapabilecek birkaç tane prototipleme sistemi kalıyor. 3D printer seçiminde dikkat edilecek noktalardan biri ise kalibrasyon hassasiyeti. Kalibrasyon hassassiyeti; parça kalitesini ve tekrarlanabilirlik başlıklarını belirliyor. Tekrarlanabilirlik, aynı 3d modelin 1.prototipi ile 1000.prototipi arasında ölçü farkı olmamasıdır. Masa üstü yazıcılarda bu tip kalibrasyonlar ve tekrarlanabilirlik ne yazık ki mümkün değil. Biz daha hassas sonuçlar ve müşteri memnuniyetini gözeterek endüstriyel tipteki 3b yazıcıları kullanmaktayız.
6- Eklemeli İmalat Tecrübesi
Günün sonunda en önemli şey elinizdeki imkanları nasıl kullandığınız. Bu da müşteri ihtiyaçlarını doğru anlamaktan ve ucuzluk kaygısı taşımadan, önce kaliteyi sağlamakla mümkün olmaktadır. TULGA olarak biz, bir fikrin geliştirilerek 3d prototip imalatı aşamasından seri üretime kadar olan her basamakta öneri ve rehberliğimizi sunmaya gayret ediyoruz.
Kendi ürün geliştirme hizmetlerimizde kullanmadığımız bir prototipleme hizmetini müşterilerimize de sunmuyoruz. Uzun yıllardır verdiğimiz prototipleme hizmeti sayesinde on binlerce prototip üreterek, geri bildirimlerle kendimizi başladığımızdan daha iyi seviyelere getirebildik. Bununla birlikte yeni 3d teknolojileri araştırarak müşterilerimize en iyi hizmeti vermek için kendimizi geliştiriyoruz. Kurumumuzun öncelikli amacı ucuz işlerler çok satış yapmak değil, ihtiyacı doğru anlayıp en kaliteli ve en ekonomik çözümleri sunmaktır.
Cevap Yaz